Leiderschap anno 2018
Vanochtend een preek te horen gekregen waarvan ik vind dat de essentie door iedereen gehoord en begrepen moet worden, niet in de laatste plaats door mijzelf.
Aan het woord is dominee Oosterhout uit Wezep: “Wie van u is herder?” Stilte… “Mooi, dan kan ik zeggen wat ik wil…”
Hij neemt niet anno 2018 als uitgangspunt over het onderwerp ‘Goede Herder‘ (anders zijn we gauw uitgepraat want wie heeft het in onze moderne tijd nog over een herder? Bovendien: niemand weet wat herder zijn precies inhoudt…) nee, hij wil het jaar 0 als uitgangspunt nemen, voor zover dat lukt, want we blijven natuurlijk wel mensen van nu.
In het jaar 0 was een herder niet zomaar iemand. Heel veel mensen waren herder en anders kende je wel iemand die herder is. Herder was een voorbeeldberoep. Het stond model, voor hoe je de samenleving het beste kon inrichten. Men was ook trots op herders en om een ‘herdersmaatschappij‘ te zijn want de grote voorvaderen: Abraham, Mozes, David… ze waren alle herder en ooit komt de Messias. Je herkent Hem omdat Hij komt als Herder, het beste wat je kunt zijn en hoe je de maatschappij kunt inrichten: als herder, die zijn schapen kent, hoedt en verzorgd.
Ga met die ogen eens terug naar onze tijd, in gedachte naar al die leiders, voorzitters, presidenten, premiers, managers, directeuren, generaals, artsen, juffen, meesters… wie kent zijn kinderen, zijn mensen nog als een herder zijn schapen? Als ik bij een huisarts kom dan heb ik meer het idee dat hij in zijn computer kijkt dan in mijn ogen. Als ik een gesprek met de meester heb op school over mijn zoon, dan moet hij eerst in de computer kijken wie mijn zoon is want ja… zijn klas is zo groot en hij moet zoveel verslagen maken…
Ik zie veel ‘huurlingen‘. Zo noemt Jezus dat. Mensen, leiders, die niet oprecht geïnteresseerd zijn in een ander: ze kijken meer in de computer dan in je ogen, ze gebruiken je… Is er nog een president die de namen kent van zijn soldaten die hij de oorlog instuurd… om maar iets te noemen.
In Jezus’ dagen was de goede herder blijkbaar ook een bedreigde mensensoort want hij heeft het ook al over de ‘huurling‘. En eerlijk is eerlijk, een huurling is natuurlijk veel efficiënter: die huur je in en als hij zijn werk doet dan houd je hem en als hij zijn werk niet goed doet dan ontsla je hem en huur je een ander. Oké, hij heeft iets minder met de schapen. Maar goed, schapen zijn inwisselbaar, daar zijn er zat van. Terwijl de woorden van Jezus zo mooi zijn: een goede herder KENT zijn schapen… en mijn schapen kennen mij…
Ik (de dominee, maar ik citeer hem met dezelfde gevoelens) schrok ervan dat dit beeld in onze tijd compleet onbekend is: we kennen al geen herder, laat staan een herder die zijn schapen kent. Er is een heel aardig filmpje op YouTube over mensen die schapen naar zich toe proberen te lokken. Uiteindelijk komt de boer en bij het horen van zijn stem gaan alle schapekopjes omhoog en ze komen naar hem toe. Het meest verbazingwekkend in dit filmpje is dat de mensen stom verbaasd zijn: hoe is het mogelijk dat die stomme schapen zo slim zijn. Wat onderschatten wij dieren vaak en denken we: “ach, het zijn maar domme schapen.” Dominee Oosterhout zegt zelf schapen te hebben en hij weet zeker dat ze kleuren herkennen: bij het zien van zijn blauwe auto gaan de kopjes al omhoog. Schapen zijn slimmer dan we denken.
Opniew horen we kritiek uit dit verhaal op onze tijd. Kritiek op een intensieve veehouderij die meer gebouwd is op een ‘huurling-principe‘ dan op een ‘herder-principe‘: het gaat niet om het ‘kennen‘ van je dieren, het gaat om het tellen van je ‘rendement‘. WAAROM drijven wij, die in de winkel boodschappen doen, onze boeren in die hoek, waar helemaal geen aardigheid meer is om boer te zijn? Een dier verdiend het om gekend te worden, zo is uit dit verhaal op te maken.
De Bijbel kiest partij voor de dieren…
De gehele preek en eredienst beluisteren? Klik hier.
Bekijk hier het genoemde YouTube filmpje.